تاریخچه
نقاشیهای پیدا شده در غارها که توسط رنگهای بدست آمده از اُخرا، و اکسیدهای هماتیت و مگنتیت کشیده شدهاند به ۴۰۰۰۰ سال قبل و به دوران انسانهای هموساپینس باز میگردد. نقاشیهای کهن در درنادای مصر که برای سالیان متمادی بدون حفاظ و در معرض هوا بودهاست، یک پدیده درخشان اثر برلینسی میباشد که هنوز هم به همان روشنی ۲۰۰۰ سال قبل است. مصریها رنگهایشان را با مادهای صمغ مانند، ترکیب میکردند و هر یک را به صورت جداگانه بر روی سطح اعمال میکردند بدون اینکه ذرهای با هم مخلوط گردند. آنها از ۶ رنگ استفاده میکردند: سفید، سیاه، قرمز، آبی، زرد و سبز. مابقی بحث راجع به تاریخ رنگ، از حوصله این مقاله خارج است.
اولین کاربرد واقعی و کاملا عملی رنگ را می توان در ساختن کشتی نوح مربوط دانست که برای جلوگیری از نفوذ آب و پوسیدگی آن از مواد رنگی استفاده شده بود .
تعریف
رنگ بازتابی از نور است که به شکلهای متفاوتی در میآید و این بازتاب مجموعهٔ وسیعی را شامل میشود. اگر یک ناحیه باریک از طول موج های نور مرئی توسط ماده جذب شود رنگ بوجود میآید.
اجزای تشکیل دهنده رنگها
هر رنگ اصولا از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
رنگدانه
ماده رنگی نامحلول در آب است ( خاک رس ناخالص رنگی و پودر برف از سنگهای رنگی بهعنوان اولین رنگدانه ها مورد استفاده انسان قرار میگرفتند ).
محمل رنگها
مایعی است که
با رنگدانه مخلوط شده ، کاربرد آنرا آسان میکند و در چسبیدن آن ، کمک میکند ( از
سفیده تخم مرغ ، چسب عسل محلول قند بهعنوان محملهای رنگ استفاده میشد). امروزه
متداولترین محملهای رنگدانهها را آب یا روغن تشکیل میدهد. از اینرو رنگها را به دو دسته رنگهای
روغنی و رنگهای آلی تقسیم میکنند
اقسام رنگها
رنگهای گرم
رنگهای گرم نیمه قرمز چرخه رنگها به عنوان رنگهای گرم شناخته میشوند که شامل زرد- سبز و قرمز-بنفش میباشد.
نکته: بنفش نقشی دوگانه دارد در کنار رنگهای گرم خاصیت گرمی ودر کنار رنگهای سرد خصلت سرد دارد. بطور کلی میتوان رنگ های اصلی را «زرد = متناسب با شکل مثلث --- قرمز = متناسب با شکل مربع --- آبی = متناسب با شکل دایره» دانست ودر کنار آن سه رنگ دیگر «نارنجی - سبز - بنفش» را در گروه رنگهای مکمل طبقه بندی کرد.
رنگهای سرد
نیمه آبی چرخه رنگ به عنوان رنگهای سرد شناخته شده که شامل آبی - سبز و آبی - بنفش میباشد.
رنگ های خنثی
رنگ های خنثی رنگ هایی هستند که در طیف رنگی وجود نداشته و از ترکیب رنگ های
دیگر به وجود می آیند و می توانند اثرات مثبت یا منفی داشته باشند. سیاه، سفید، خاکستری،
بژ و قهوه ای رنگ های خنثی هستند.
کاربرد رنگ در صنعت
رنگ جزیی مهم درطراحی صنایع است. رنگ های استاندارد برای مقاصد ایمنی وشناسایی بکارمی روند.
تباین رنگ هاباعث شناسایی اجزا ماشین ازیکدیگر و افزایش ایمنی می شود. از اثرات روانشناسی رنگبرای افزایش راحتی وبهره وری کارگران استفاده می شود.
از رنگ برای محافظت، نگهداری، دکوراسیون یا جهت اضافه کردن هرگونه قابلیت بر روی یک سطح که توسط رنگدانه پوشانده می گردد، استفاده می شود.مثال هایی از محافظت عبارتند از:
پوشاندن سطح فلزات برای کند کردن خوردگی، یا رنگ کردن خانه جهت محافظت از آن در برابر عناصرخارجی(آب، خاک و(....
رنگها دارای مشخصه ای بنام سردی یا گرمی هستند. رنگی که ما می بینیم حاصل طول موج نورمنعکس شده از رنگ است. طیفهای قابل دیدن بین فروسرخ (در انتهای طرف گرم) و فرابنفش (درانتهای طرف سرد) قرار دارند.
رنگ در چاپ و طراحی
مرکَّب مایعی حاوی رنگ دانه است که جهت رنگ آمیزی ، رسامی ، طراحی یا خطاطی به وسیله ای قلم یا قلم مو به کار می رود. از انواع مرکّب های غلیظ تر برای چاپ ماشینی و دستی استفاده می شود.
مرکّب، ترکیب پیچیده ای از حلّال ها، رنگ دانه ها، ررزین ها، روان کننده ها، و دیگر عناصر است. این مواد، نوع و کیفیت رنگ، روان بودن آن، ضخامت، و خشک شدن آن را کنترل می کنند.
واژهٔ چاپ و صورت قدیمیتر آن «چهاپ» را برگرفته از واژهٔ مغولی چاو دانستهاند که به معنای «فشردن سطحی بر سطح دیگر» است. چاپ در لغت بهمعنای نقش، اثر، مُهر و نشان آمده است و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت بهعنوان مترادف آن بهکار رفته است. چاپ در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت و نقشهای دوبعدی مانند حروف، ارقام، خطها، تصویرها، و... بهوسیلهٔ انداختن اثر این نقشها بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، بهویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته میشود. در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند. چاپ بر روی کاغذ شناخته شدهترین کار چاپی است.امروزه با پیشرفت تکنیکهای چاپ این عمل روی مواد سلولزی، نایلونی، پارچه ای، چرمی، مواد شیمیای، فلزی، شیشهای با اشکال صاف یا ناهموار، مقعر یا محدب و ... صورت میگیرد. چاپخانه نیز در لغت بهمعنای محل چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمهخانه بهعنوان مترادف آن بهکار رفته است. چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهدهٔ انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید و به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام میگیرد. امروزه، چاپ به عنوان یک فرآیند انبوه صنعتی در نظر گرفته می شود که بخش اساسی صنعت نشر و بخش مهمی از فعالیتهای اداری و حکومتی زا شامل میشود.
رنگ های استاندار در صنعت
RGB و CMYK دو نوع از برجسته ترین و پر استفاده ترین فضاهای رنگ ، قالب های رنگ یا مدل های رنگی هستند که در دنیا در کار طراحی مورد استفاده قرار می گیرند. در صنعت چاپ ، وب یا رسانه های دیجیتالی داشتن یک دانش نسبی به این قالب های رنگی و شناخت تفاوت های آنها می تواند به شدت در کیفیت طراحی شما و رنگبندی های شما تاثیر گذار باشد.
RGBچیست ؟
RGBمخفف کلمات Red یا قرمز ، Green یا سبز و Blue یا آبی می باشد و قالب رنگی می باشد که
در صفحات نمایش الکترونیکی ، مانیتورها ، PDA ها
، تبلت ها و گوشی های هوشمند مورد استفاده قرار می گیرد.در RGB رنگ ها با ترکیب کردن نورهای آبی ، سبز
و قرمز ایجاد می شوند. فرآیند ایجاد رنگ ها با توجه به تنوعی که می توان از دز رنگ
های استفاده شده دریافت کرد بسیار زیاد می باشد و با این سه رنگ اصلی می توان
میلیون ها ترکیب رنگی جدید ایجاد کرد. بنابراین
زمانیکه شما در حال طراحی یک وب سایت ، یک بنر وب یا یک بروشور اینترنتی هستید
تصاویر شما بایستی با این ترکیب رنگی مورد استفاده قرار بگیرند. معمولا در حالت
پیشفرض اگر شما یک تصویر را در مانیتور خود ببینید رنگبندی آن بصورت RGB می باشد اما به هر حال بهتر است همیشه
این مورد را بررسی کنید.
CMYKچیست؟
CMYkمخفف کلمات Cyan یا آبی یا فیروزه ای ، Magenta یا قرمز ، Yellow یا زرد و Black یا مشکلی می باشد و قالب رنگی می باشد که در چاپگرهای رنگی مورد استفاده قرار می گیرد.
بنابراین برای کسانی که کار چاپ بنر ، طراحی بروشور و کاتالوگ ، تبلیغات و موارد مشابه هستند بهترین گزینه برای دریافت بهترین نتیجه گرافیکی استفاده از قالب رنگی CMYK می باشد.همانند RGB در CMYK نیز از ترکیب رنگ هایی که گفته شد رنگهای جدید تولید می شوند با این تفاوت که رنگ مورد نظر شما در CMYK بصورت فیزیکی باید ایجاد شود نه صرفا بصورت تصویری ، شما رنگ های ذکر شده را بایستی به صورت متعادل با توجه به رنگ طراحی شده خود با یکدیگر ترکیب کنید. اگر به داخل یک چاپگر رنگی نگاه کرده باشید حتما 4 رنگ ذکر شده را در قالب کارتریج های رنگی مشاهده کرده اید. بسیاری از رنگ های RGB وجود دارد که چاپگرهای CMYK قادر به چاپ آنها نمی باشند و توانایی تولید چنین رنگی در این چاپگرها دیده نشده است. به همین دلیل است که آنچه شما در مانیتور مشاهده می کنید شاید همان تصویری نباشد که در صفحه چاپ شده مشاهده می کنید.
چرا رنگ ها متفاوت دیده می شوند ؟
RGB فقط برای
استفاده در صفحات نمایش و مانیتورهایی مانند LCD و LED و CRT مناسب است . صفحه تلوزیون شما قطعا از رنگبندی RGB استفاده می کند. این نوع رنگبندی در
صنعت چاپ مورد استفاده قرار نمی گیرد و منطق در این است که رنگ ها در صفحات نمایش
مختلف به شکل ها و کیفیت های مختلفی دیده می شوند. تصویری که در کامپیوتر منزل شما به خوبی و با کیفیت نمایش
داده می شود ممکن است در مانیتوری با مدل دیگر با همان کیفیت دیده نشود. این موضوع
می تواند دلایل مختلفی داشته باشد ، شاید به دلیل تنظیمات نور و وضوع تصویر
مانیتورها باشد و یا تنظیماتی که بر روی کارت گرافیک شما انجام شده است یا حتی
ممکن است کمپانی سازنده چنین تصویری را مناسب محصولاتش دیده است.
منظور از رنگ
های قرمز ، سبز و آبی در ساختار RGB میزان
نوری است که بر حسب نوع رنگ در تصویر نمایشگر شما نشان داده می شود ، مقدار این
نور می تواند عددی بین 0 تا 255 باشد . در واقع مقیاس اندازه گیری در رنگبندی RGB عددی بین 0 تا 255 می باشد. برای
مشاهده این مقادیر یک نرم افزار طراحی یا نقاشی را بر روی کامپیوتر خود باز کنید و
وارد تنظیمات رنگ آن شوید. در تصویر زیر نرم افزار Paint مایکروسافت که ساده ترین نرم افزار
گرافیکی محسوب می شود را مشاهده می کنید که در تنظیمات رنگ خود همین اصول را رعایت
کرده است. حتی شما در برخی از مانیتورهای LCD و CRT جدید هم می توانید این کنتراست رنگ را
تعیین کنید. مدل رنگبندی RGB یک
مدل افزاینده است ، در مدل های رنگ افزاینده یا Additive نور به صفحه نمایش رنگی تابانده می شود . همانطور که گفته شد مانیتورها از مدل
رنگی
RGB استفاده
می کنند. زمانیکه شما نور قرمز ، نور آبی و نور سبز را با درجه 255 به صفحه نمایش
ارسال می کنید ، در واقع به تصویر صفحه نمایش می گویید که رنگ سفید را به شما
نمایش بدهد. زمانیکه مقدار هر یک از این نورها به عدد 0 برسد ، رنگ نمایش داده شده
مشکلی خالص خواهد بود ، به تصاویر زیر دقت کنید :
CMYKقالب رنگبندی ویژه چاپ دیجیتال می باشد CMYK به عنوان Colors Process یا رنگ های فرآیندی نیز شناخته می شود
و بصورت ویژه در صنعت چاپ دیجیتال مورد استفاده قرار می گیرد. در CMYK هم شما مانند RGB از ترکیب رنگ های آبی یا فیروزه ای ،
سرخابی یا قرمز ، زرد و سیاه برای به وجود آوردن ترکیب رنگ های دیگر استفاده می
کنید. اگر تا به حال نقاشی کرده باشید درک بهتری از CMYK خواهید داشت ، نقاشی بر روی بوم نقاشی
یکی از بارز ترین مثال های استفاده از رنگبندی CMYK است. یکی از مواردی که بایستی به آن در
خصوص رنگبندی
CMYK دقت کنید
این است که رنگ هایی که در CMYK دیده
می شوند با آنچه که در محیط واقعی و پس از چاپ مشاهده می شوند ممکن است تا حدودی
تفاوت داشته باشند ، دلیل این امر این است که تعداد رنگ هایی که می توان بصورت
فیزیکی با استفاده از CMYK ایجاد
کرد دارای محدودیت می باشد. شما در CMYK
از جوهر واقعی
و رنگ واقعی استفاده می کنید و ترکیب کردن آنها همیشه آن چیزی نیست که در صفحه
مانیتور شما دیده می شود. برای مثال ایجاد رنگ نارنجی در CMYK بسیار دشوار است و ممکن است بعد از چاپ
فیزیکی شما به جای رنگ نارنجی ، رنگ خاکی یا گل آلود را به جای آن مشاهده کنید. به
عنوان یک طراح در صنعت چاپ دیجیتال ما از CMYK استفاده می کنیم تا بتوانیم در حد
امکان تصاویر ایجاد شده در محیط دیجیتال را با تصاویر چاپ شده بصورت فیزیکی یکسان
سازی کنیم . شما همیشه نمی توانید رنگ دلخواه خود را در CMYK ایجاد کنید مگر اینکه از تکنولوژی های
خاصی استفاده کنید. مدل رنگبندی CMYK همانطور
که چندین بار ذکر کردیم از ترکیب رنگ های فیزیکی زیر ایجاد
می شود :
ترکیب کلیه رنگ هایی که در چاپگرها مشاهده می کنید از چهار رنگ آبی ، سرخابی ، زرد و سیاه ایجاد می شود که در درصد استفاده از آن دقیقا مشابه درصد واقعی عددی بین 0 تا 100 می باشد. CMYK بر خلاف RGB دارای یک ساختار کاهنده یا subtractive است ، مدل های رنگی کاهنده بیشتر از انعکاس نور برای نمایش تصاویر خود استفاده می کنند ، اجسام و اشیاء فیزیکی که چاپ می شوند از این ساختار رنگبندی استفاده می کنند. زمانیکه شما تمامی مقادیر این چهار رنگ را به عدد 100 می رسانید ، تشکیل رنگ سیاه خالص را می دهید و زمانیکه مقدار آنها را به عدد صفر می رسانید رنگ حاصل سفید خالص خواهد بود ITPro باشید.
شیوههای چاپ
حال بعضی از ابداعات چاپ در قرن ۱۹ و ۲۰ م را بررسی نماییم. در دههٔ آخر قرن 18 م تحولاتی در چاپ ایجاد شد؛ از جمله اینکه در همین دوره شخصی به نام آلویز سنفلدر اتریشی چاپ سنگی را برای تکثیر ورقهها موسیقی ابداع کرد و به آن به عنوان جایگزینی برای نگاه کرد. در این رسیاه قلم کاری وش نگاره به وسیلهٔ یک قلم تیز یا عمل یک اسید بر سطح سنگ ایجاد میشود و نگاره با رنگ سیاه بر سطح سنگ خاکستری ترسیم میشود. از همین جهت تصور کار نهایی چندان مشکل نبود. در این شیوه روش کار اینگونه است که قسمتهایی را که نمیخواستند چاپ شود (روی سنگ) مرطوب میکردند و در نتیجه مرکب چاپ که چرب است به آن قسمتها نمیچسبید و قسمتهای خشک مرکب را جذب میکردند و بدین صورت سطح آماده چاپ شامل دو قسمت بود:
همین شیوه چاپ بود که بعدها به اختراع چاپ افست منجر گردید. اختراع عکاسی شاید بیش از هر عامل دیگر بر چاپ و صنعت تاثیر گذار بود و با وجود اینکه تهدیدی برای روشهای دستی چاپ به حساب میآمد اما با اختراع عکاسی روش حساس کردن سطح فلز و برگرداندن تصویر و حروف و نقوش بر روی آن ابداع شد. این روش جدید منشا چاپ با کلیشههای خطی گردید و در پی پیشرفت عکاسی شیوههای گراوور، فتوگراوور و هلیوگراوور ایجاد شدند. در اوایل قرن ۱۹ م ماشینهایی ابداع شد که اعمال مختلف چاپ را به طور خودکار انجام میدادند و در نتیجه سرعت چاپ افزایش یافت تا جایی که ماشینهای روتاتیو که قادر بودند در یک لحظه هر دو روی کاغذ را چاپ کنند به وجود آمد. با توجه به مطالب گفته شده به طور کلی به ۳ روش میتوان یک نمونه (تصویر یا نوشته) را به چاپ رساند که عبارتند از:
اسلوبهای اصلی چاپ
بنابراین اسلوب اصلی چاپ با در نظر گرفتن ۳ مرحله زیر ضروری است:
الف:تهیهٔ گراوورهای دستی
ب:تبدیل گراوور به چاپ و انجام چاپ
ج:استفاده از فتو مکانیک در چاپ
انواع چاپ
چاپ انواع مختلفی دارد که متناسب با آنچه که قرار است چاپ شود و آنچه که بر آن قرار است چاپ شود انتخاب میگردد. مهمترین این روشهای عبارتاند از:
چاپ افست:عمدتاً برای انتشارات، تبلیغات
چاپ فلسکو:عمدتاً برای بسته بندی
چاپ هلیوگراور:عمدتاً برای بسته بندی
چاپ سیلک اسکرین:عمدتاً برای تبلیغات چاپهای تفکیکی
چاپ لتر پرس:یکی از روشهای چاپ برجسته از قدیمیترین روشهای چاپی است
چاپ دیجیتال:برای همه مصارف، تبلیغاتی و اداری در تیراژ پایین
آینده صنعت چاپ
چاپ دیجیتال هم اکنون به عنوان یک گزینه نهایی قابل دسترسی به چاپ لیتو پذیرفته شده است که فقط در حدود فقط ۵۰ سال پیش پا به عرصه ظهور گذاشت. به جای صنعت چاپ حروف پرسی که به مدت ۵۰ سال به حیات خود ادامه داد. پیش بینی شکلی از چاپ دیجیتال که در آینده مورد قبول و پذیرش قرار خواهد گرفت و بر اشکال دیگرغالب خواهد بود کمی دشوار است. از چاپ جوهر الکترونیکی گرفته تا تونر و inkjet دلایل بسیار متنوعی را می توان برشمرد که هر یک از آنها را به عنوان گزینه مطلوب مورد حمایت و پشتیبانی قرار دهد، بسته به مورد کاربرد آنها. جوهر اکترونیکی غالبا و بیشتر ماده ای ویژه بود. از آنجا که شامل جوهر مغناطیسی می باشد که با یک روغن داغ و گداخته ترکیب می گردد. این امر که اجازه می دهد که چاپ تصویر بر روی هر نوع کاغذ که از دستگاه عبور می کند را تغییر می دهد. استفاده از روغن گداخته باعث بروز مشکلاتی می گردد که باید به آنها رسیدگی گردد . هنگامی که پایان کار مطلوبی مورد نیاز است.
به همین تازگی به نظر می رسد که تونرو inkjet تلاش دارند که جایگزینی برای لیتو باشند. کیفیت تصویر بدست آمده، پایه و اساس هرگونه مقایسه ای خواهد بود و طی چمد سال قبل هر دو آنها مدعی آن بوده اند که به چنین درجه و اعتباری رسیده اند.
Inkjet های اصلی نوک چاپگر کوچکی دارند به همراه تعدادی از نازل های کوچک که در سرتاسر کاغذ به حرکت در می آیند و تصویر را خط به خط ایجاد می کنند.
پیشرفت های بعدی مشاهده کردند که سرهای نوک پرینترها بزرگتر شده اند به همراه نازل های بیشتر و کافی بطوری که در سرتاسر عرض یک کاغذ که از زیر آن عبور می کرد حرکت کرده و پخش کردند که این عمل نیاز به سیستم انتقال و حمل و نقل را برای سرهای پرینتر کنار گذاشته و دیگر به آنها نیازی نبود. کاغذی که برای این تکنولوژی ها مورد استفاده قرار می گرفت نیازمندهای خاص خود را دارا بود که اغلب آنها به گونه ای می بایستی به عمل آمده و آماده می گردید که جوهر را دریافت کند.
روش تونر در سرتاسر عرض یک کاغذ یا بوسیله لیزر یا روش LED برای به کار بستن آماده ساختن کاغذ برای انتقال تونر عمل می کند. در اینجا نیز سرعت یک نکته با اهمیت و قابل توجه است . جدیدترین ماشین ها به سرعت ۴۰۰۰ کاغذ A4 در هر ساعت و بروی طیف گسترده ای از سطوح رسیده اند. اجزای تونر کوچکتر حتی توسعه یافته تر شده اند. بنابراین در واقع آنها می توانند بسیار کوچکتر گردند. این واقعیت باعث این توانایی می گردد که تصاویری با جزئیات بسیار مناسب تولید کند. کاغذ نیز می بایستی توان مقاومت در برابر دمای گداختگی را داشته باشد.
به دنبال شکلی از چاپ، مسئله صحافی و مشکلات ایجاد شده توسط آن بروز می کند. حالا چاپخانخ داران می بایستی از این مسئله اطمینان حاصل کنند که مجبور نیستند تا ماشین یا دستگاه مهر و مموم را در فضای خود نصب گردد و بوسیله صحاف مورد استفاده قرار گیرد . زمانی که آنها چسب ذوب شده داغ هات ملت را به کار می بندند. در حالیکه تونر از حرارت برای گداختن و گرم کردن تونر بر روی کاغذ استفاده می کندآن فقط بر روی سطح قرار می گیرد. اعمال بعدی می بایستی این مشکلات را موردتوجه قرار دهند که تقریبا هرگونه ایجاد خمیدگی یاتا خوردن باعث ایجاد تکه تکه شدت یا ترک خواهد گردید.
تولیدکنندگان ابزار و دستگاها ماشین های جدید بسیاری تولیدکرده اند که امروزه انجام هرگونه عملی را ممکن می سازند و بدون آنکه آسیبی به تصویر وارد گردد.
پیشرفت هایی در نوع مواد به کار گرفته شده برای ایجاد دیسک ها و صفحات گروه بندی کننده یا قالب های تا کننده بطوری که فلز را از این معادله جداکرده است. این بدان معنا است که فیبرهای موجود در کاغذ وادار می گردند تا مشکل مورد نظر را بپذیرند تا اینکه مجبور گردند که فشار زیادی را متحمل گردند تا به زور و اجبار فیبرها را به شکل مورد نظر تبدیل سازند.
کتابها
طی چند سال اخیر ابزار و دستگاههای موجود در درسترس قرار گرفته اند که نه تنها یک کتاب کامل را به چاپ می رسانند بلکه آنها را صحافی نیز می کنند که این عمل تحت عنوان خدمات چاپ بر حسب مورد و تقاضا نامیده می شود.
شرکتهایی مانند لولو می توانند فایل متن یک موضوع را دریافت کند و توسط یک نویسنده آنرا مستقیما در داخل یک کامپیوتر تایپ کنند و چیدمان آنرا مرتب سازند و هر تعداد که مورد نیاز باشد را چاپ و صحافی کنند. سپس این مجموعه می تواند توسط آمازون یا دیگران به فروش برسد و نسخه های جدیدی بر حسب نیاز و درخواست تولید گردند. این نوع از نشر ممکن است صنعت چاپ و نشر را دگرگون ساخته و انقلابی در آن ایجاد کرده و مفهوم کتاب به چاپ رسیده را بی فایده و غیر کاربردی سازد.
طی چند سال گذشته کتابهای بسیاری تحت فایلهای کامپیوتری به چاپ رسیده اند که تحت عنوان کتاب الکترونیکی شناخته می شوند. شرکت های مانند آمازون و سایر شرکتها دیگر کتابهای الکترونیکی را برای خوانندگان در حال حرکت تولیدکرده اند و در آینده به ترویج کتابهای الکترونیکی جایگزین کتابهای چای به عنوان راه و روش چاپ مطلوب و مورد نظر خواهند گردید.
استفاده از رنگها در ارتباطات
کاربرد رنگها در جایگاهیابی و نام تجاری:
هنگامی که یک شرکت درصدد معرفی محصول یا خدمتی است که یکی از ویژگیهای اصلی آن با خاصیت روانی یکی از رنگها سازگاری دارد، بهتر است که در نامگذاری آن از رنگ متناسب استفاده شود. برای اثربخش کردن جایگاه محصول یا خدمت در ذهن مشتری ، هماهنگی میان تمامی عوامل مربوط به آن جایگاه، میتواند در بلندمدت تاثیرات عمیقتری بر جای بگذارد. هر اقدامی که موافق با احساس افراد از رنگ آن محصول یا خدمت باشد، میتواند باعث یاداوری بهتر آن در ذهن مخاطبان شود. لکن قبل از هر اقدامیمیبایست به ویژگی های بازار هدف توجه کامل داشت اینکه بازار هدف مورد نظر متشکل از چه افرادی با چه ویژگی های سنی ، جنسی ، روانی ، اجتماعی و ... است میتواند راهنمای موثری برای بهره گیری از ابزار قدرتمند رنگ در بازاریابی باشد . رنگها نیز میبایست در کنار سایر عناصر بازاریابی به دقت مورد استفاده قرار گیرند .
به عنوان مثال، شرکتی را در نظر بگیرید که در زمینه ساخت انواع صندلی مشغول به فعالیت بوده، یک نوع صندلی راحتی را تولید و به بازار عرضه کرده است.همچنان که مطرح گردید رنگ آبی رنگ ارامش است در این حالت، بهتر آن است که در نام آن، از کلمه «آبی» نیز استفاده نماید. مانند «صندلیهای مدل آبی». یا شرکت دیگری را در نظر بگیرید که انواع نوشیدنی با نام تجاری« الفا» را تولید میکند. این شرکت، محصولی جدید را که انرژیزا است به بازار عرضه نموده است ، بازار هدف این محصول جوانانی میباشد که ورزشکار بوده و به دنبال کسب انرژی بالاتری از نوشیدنی هستند این شرکت به دلیل ویژگیهای روانی و سمبلیک رنگ قرمز میتواند از این رنگ بهرهبرداری نماید . این مجموعه میتواند به نوعی کلمه «ا قرمز »را در نام تجاری یا مارک خود مطرح کند و محصول را با رنگ بستهبندی قرمز به بازار عرضه کند. در این صورت، نتیجه بهتری از این نام گذاری خود خواهد گرفت.
از میان کاربردهای مختلف رنگها در بازاریابی، حفظ هویت تصویری برند، از بقیه مهمتر است چرا که در اکثر مواقع، دارایی اصلی شرکت تولیدکننده محصول مصرفی، نام تجاری آن است و مهمترین چیزی که این نام را در ذهن مخاطبان تداعی میکند، رنگ برند است. برای مثال چه کسی است که به طور ناخودآگاه به هنگام قدم زدن در فروشگاه مواد غذایی یا سوپرمارکت، رنگ قرمز را با کوکاکولا یا رنگ نارنجی را با تاید مرتبط نداند؟ رنگها، مجسمکننده برندها هستند و به یادآوری یک نام تجاری در ذهن مخاطب کمک می کنند. مثلا رنگ سبز متمایز ، رنگ قرمز کوکاکولا، رنگ زرد و یا رنگ ارغوانی همه به مصرفکنندگان کمک می کنند تا با دیدن ان رنگ، مزه مربوط به آن را به خاطر بیاورند، یا حرارت آن را نیز احساس کنند و حتی توجه به نیاز آنها در ذهن شان تداعی شود. اهمیت زیادی که به رنگ در بسته بندی محصولات داده میشود نشان میدهد که سازندگان پاسخ سریعی از مشتریان نسبت به بستهبندی و رنگ آن مشاهده کردهاند تا به آنچه که بر روی آن نوشته شده است (Tutssel, 2000). هولوگرام و بستهبندی رنگی متالیک روی خمیردندان Colgate توجه مشتریان را بیشتر به خود جلب میکند تا خمیردندانهای P&G. شرکتهایی که محصولات مصرفی متعدد با چندین نام تجاری دارند
استفاده از رنگها در طراحی فضای ارائه خدمت
یکی از ویژگیهایی که در بازاریابی خدمات اهمیت زیادی پیدا می کند، فضایی است که در آن به ارائه خدمت پرداخته میشود و یا لباسی که کارکنان به تن میکنند. این عامل حتی در توزیع محصولات نیز به چشم میخورد و میتوان در طراحی فضای فروشگاهی که محصولات خاصی را میفروشند از رنگ متناسب با آن استفاده کرد. برای مثال، میدانیم که رنگ قرمز به دلیل تأثیر بر متابولیسم بدن، اشتها را تحریک میکند. به همین دلیل اکثر رستورانهای غذای آماده یا فست فود از این رنگ استفاده میکنند. گاهی نیز استفاده از رنگ زرد باعث میشود توجه مشتری را جلب کرده، اشتهای آنها را بالا برده و آنها را تشویق به خوردن بیشتر میکند. این روش بهترین راه برای ساندویجی ها و محل های عرضه ذای آماده است تا بتوانند فروش خود را بالا ببرند. بالعکس در رستورانهای سنتی میتوان از رنگ آبی استفاده کرد تا مشتریان حس کنند که در حال آرامش و استراحت هستند. این وضعیت آرامش بخش باعث میشود که مشتریان وقت بیشتری در رستوران صرف کنند. هرچه بیشتر در رستوران بمانند تمایل بیشتری به خوردن غذا، نوشیدنی، قهوه و یا دسر خواهند داشت و در نتیجه فروش رستوران افزایش خواهد یافت. این یک روش مفید برای رستورانهای سنتی در جهت افزایش فروش میباشد. این نکته را نیز باید در خاطر داشت که زیاده روی در استفاده از رنگها، مانند هر چیز دیگر، کار درستی نیست و اگرچه آبی حس آرامش را به فرد القا میکند (Kido, 2000)، اما استفاده بیش از حد از آن اشتها را کور میکند و چنین نتیجهای مطلوب رستورانهای سنتی نیست. با این حال بعضی از رستورانها وجود دارند که تا حدی میتوانند از رنگها برای کاهش اشتها استفاده کنند. این نوع رستورانها «تمام آنچه که میتوانید بخورید»نام دارند که سرویس خود را با تعرفه یکسان و نرخ یکسان ارائه میکنند. گرچه این استراتژی موثر است، اما سایر جنبههای رستوران نیز مثل سرویس خوب، کیفیت خوب و محیط اطراف رستوران نیز بیتأثیر نخواهد بود.
برای انتخاب رنگ در دکوراسیون محلی که در آن غذا مصرف میشود مانند آشپزخانه یا رستوران باید جانب احتیاط را رعایت کرد. این درست است که رنگهای تند، طول موج بلند دارند و اشتها را تحریک میکنند اما باید دقت کرد که این رنگها به دلیل طول موج بلند بسیار پر تحرک و پر انرژی هستند و استفاده زیاد از آنها در سطوحی که بیشتر در معرض دید مشتری قرار دارد، تا حدودی باعث آزار و اذیت چشم میشود . بنابراین باید در سطح محدودتری از این رنگها استفاده کرد و برای خنثی نمودن اثر چنین محرکهای از رنگهای نسبتاً گسترده تر با طول موج پایینتر مانند رنگهای آبی و سبز و ...نیز استفاده نمود .
بحث و نتیجه گیری
رنگ یکی از معیارهایی است که مشتریها برای تعیین کیفیت اجناس به کار میبرند. تحقیقات قبلی نشان دادهاند که رنگ وسیله ارزیابی کیفیت کالاهایی مانند گوجهفرنگی ومرکبات توسط مشتری است. بهرهگیری از رنگها در تبلیغات از اهمیت زیادی برخوردار بوده و جدای از توجه به مفاهیم فنی مربوط به آن میبایست به جنبه روانی و سمبلیک آن توجه داشت.. یکی از موارد استفاده مناسب از رنگ، نحوه تاثیرگذاری آن بر احساسات انسانها است. این در حالی است که عموماً این تاثیر به صورت ناخودآگاه است. مغز انسان به رنگها واکنش نشان می دهد و این واکنش وابسته به ویژگیهای ژنتیکی، پاسخ های آموخته شده و ویژگی های شخصی و فرهنگی هر فرد است .
در تدوین برنامه بازاریابی برای محصولات و خدمات، ضروری است که بر اساس ویژگیهای بازار هدف و انجام تحقیقات بازار، محتوای پیام با نوع رسانه ای که مورد توجه بازار هدف است، انتخاب شود. در تعمیم این نکته، با توجه به اثری که رنگها از نظر حرارت(گرم و سرد)، حالت(تهاجمی یا پس رونده) و طعم(شیرین، ترش، تلخ و ...) دارند، باید در رنگ ها و تصاویر به کار رفته در یک پیام تبلیغاتی، از رنگ متناسب با آن پیام استفاده شود. هنگامی که به تبلیغ یک محصول نوین پرداخته میشود، میتوان از رنگهایی استفاده کرد که شادابی و طراوت را با خود به همراه دارند و حتی محصولات قبلی شرکت خود را با رنگهایی نشان داد که بوی کهنگی می دهند. هرچند که همزمان میبایست به ویژگیهای مخاطب ، هویت گرافیکی تبلیغات ، استراتژیهای بازاریابی ، مسائل فنی طراحی ،هارمونی رنگها و ..... نیز توجه کرد .
همچنین در تبلیغاتی که در رسانههای اینترنتی انجام می شود، باید توجه داشت که همواره رنگهای به کار رفته در سایت، در تناسب با پیامی باشند که آن سایت در جهت دسترسی به آن منظور طراحی شده است. با ورود تجارت الکترونیک به زندگی انسانها، اکنون می توان به مولفه هایی جدید از رنگ توجه داشت که تا چند سال پیش، از نظرها پوشیده مانده است. حتی می توان به مصادیقی نظیر سرعت حرکت تصاویر در سایت ها، با توجه به مخاطبان هدف، اشاره کرد.
از جانب دیگر، ممکن است که در یک تبلیغ تصویری، عکس یا فیلم هایی از محصولات رقبا نیز نشان داده شود. در این صورت، میتوان با بکارگیری رنگ مناسب، محصول رقبا را با رنگهای پس رونده، نشان داد و در عوض، محصول خود را با رنگهایی به معرض دید مشتریان قرار داد که بیشتر به چشم می آید. هم چنین در صورت ارائه فیلمی از محصولات رقبا، می توان از رنگهایی برای پیش زمین محصولات آنها استفاده نمود که آنها را قدیمی یا فرسوده نشان دهد. هر چند که در فضای تبلیغات رسانههای عمومی در کشورمان، نمیتوان به صراحت به جایگاه محصولات رقبا حمله کرد.
از سوی دیگر، هنگامی که همایشهایی جهت ایجاد صمیمیت بین مشتریان یک شرکت برگزار میشود، میتوان از رنگهایی استفاده کرد که صمیمیت را بین افراد ایجاد کند. در حضور نمایشگاهی نیز باید دقت داشت که اگر شرکتی قصد دارد خود را در چشم بازدیدکنندگان، برجسته جلوه دهد، با شناخت رنگهای به کار رفته در سایر غرفه ها، از رنگی استفاده کند که رنگ غرفه های دیگر را تحت تاثیر قرار دهد.از سویی زمانی که قصد انتقال حس اعتماد را به مشتریان داریم مانند فعالیت بیمه و بانکها میتوانیم از رنگهایی استفاده کنیم که حامل این نوع مفاهیم هستند رنگ آبی میتواند رنگ خوبی در این زمینه باشد .
بدیهی است که با شناختی که مدیران از روانشناسی رنگها، کسب می کنند دچار خطا در انتخاب رنگها برای بیان منظور خود نخواهند شد.
منابع:
http://www.banik.ir
daneshnameh.roshd.i
http://graphic.itpro.ir
حسینی، سیدرضا. شناخت هنر گرافیک. مارلیک با همکاری نشر عفاف، ۱۳۹۱.
نجابتی، مسعود. خط در گرافیک. مدرسه، ۱۳۸۰.
حسینی، سیدرضا. شناخت هنر گرافیک. مارلیک با همکاری نشر عفاف، ۱۳۹۱.
دانشور، هوشنگ. صنعت چاپ. سازمان جغرافیایی کشور، ۱۳۵۱.
کتاب شناخت هنر گرافیک - نوشته: سیدرضا حسینی - ناشر: مارلیک با همکاری نشر عفاف - سال: ۱۳۹۱
کتاب خط در گرافیک - نوشته: مسعود نجابتی - ناشر: مدرسه -سال: ۱۳۸۰
کتاب صنعت چاپ - نوشته: هوشنگ دانشور - ناشر: سازمان جغرافیایی کشور - سال: ۱۳۵۱